Die ANB het op sy Hoofbestuursvergadering op Saterdag 24 Augustus in verband met die Volksverootmoedigingsaksie, wat vir 1September in die vooruitsig gestel word, die volgende hoofpunte beklemtoon.
1. Die ANB is daartoe verbind om ons Afrikanervolk in sy geheel voortdurend op te roep tot ware opregte verootmoediging voor die lewende God.
2. Wat ware volksverootmoediging in wese behels is vir die ANB van die allergrootste belang.
3. As gelowige enkelinge, huisgesinne en selfs families moet ons ons gereeld in waarheid en opregtheid verootmoedig voor God. Verg. Job1:5, Jos.24:15
4. Volksverootmoediging mag nie in ‘n minder ernstige lig beskou word as die verootmoediging van die enkeling, huisgesin of familie nie.
5. Die ware verootmoediging moet voorafgegaan word deur ernstige, noukeurige en volledige selfondersoek in die lig van Gods Woord.
6. Alleen deur die werking van die Heilige Gees kom die begenadigdes in Christus tot ware skulderkentenis en skuldbelydenis voor die Heilige God. Dié sonde(s) waarmee ons God vertoorn het móét dan uit ons lewens geban, uitgewis en begrawe word. Verg. Gen.35:2-4; Rigt.10:16
7. Eers dán volg ware verootmoediging waarin die HERE ‘n welgevalle het… waar met die sondige en verkeerde wat in ons lewens posgevat het weggedoen en die opregte begeerte is om ons ganse lewens na Gods weë in te rig om Hom te dien en verheerlik.
In die lig van bogenoemde vertrekpunte moet, in geval van volksverootmoediging, dus die volgende gebeur:
1. Alleréérs moet ons volkssondes in alle erns en so noukeurig en volledig moontlik omskryf en uiteengesit word.
2. Daarna moet dié sondes, begrond in Gods Woord, herhaaldelik en volhardend in ons volksgeledere verkondig en as’t ware uitbasuin word, deur alle moontlike kanale en middele.
3. So moet ons volk vermaan word om hulle te bekeer en dus te breek met alle Godonterende kultuur uitinge en lewenspraktyke.
4. Wanneer in bogenoemde profetiese werksaamheid vir ‘n geruime tyd volhard is, kan na ons oortuiging, oorgegaan word in die uitroep van ‘n “dag van verootmoediging” vir diegene wat volkome eensgesind ag gegee het op die vermaninge en hul van die volkssondes waarvan hulle oortuig geraak het, van harte bekeer het.
In die lig van bogenoemde neem die ANB die volgende besluit:
1. Die voorgestelde datum van 1 September vanjaar waarin ons volk opgeroep word tot ware volksverootmoediging, is na ons oordeel gans te vroeg, aangesien die deeglike en volledige uiteensetting van volkssondes en die oproep tot ware bekering, na ons mening, nie na behore geskied het nie.
2. Die ANB is volkome bereid en kragtens ons grondslag en oortuiging van harte daartoe verbind om mee te werk om ware volksverootmoediging na te streef. Ons sê “na te streef” aangesien nét die HERE ware volksverootmoediging kan bewerk (1Kon.8:35), soos Hy byvoorbeeld by Paardekraal (Desember 1880) gedoen het.
3. Die ANB wil ook beklemtoon dat die opregte en ootmoedige intrede en voorbedes vir ons Afrikanervolk, wat in sy breë verband tans ver van die weë van die HERE weggedwaal het, nie by een van ons nagelaat moet word nie. As voorbeelde hiervan wys ons op Moses (Eks.32:32), Daniël (Dan.9) en die apostel Paulus (Rom.9:1-8).
Tot hiertoe ons Hoofbestuursbesluit op Saterdag 24 Augustus.
ANB distansieer hom van Volkskrag se volksverootmoedigings-inisiatief
Intussen het dit onder die aandag van die ANB Dagbestuur gekom dat Volkskrag die werklike “organiseerders” van die volksverootmoedigings-inisiatief blyk te wees. Hiervan was die ANB Hoofbestuur tydens sy bespreking en besluit op Saterdag 24 Augustus nie bewus nie.
Derhalwe is die ANB Dagbestuur genoodsaak om die volgende bykomende besluit te neem:
1. Ons merk dat Volkskrag deur ‘n wye reeks “werksgroepe”, ‘n voortsetting van die Volksfront se Volksrepubliek-werkkomitee is.
2. Die Afrikaner Volksfront het reeds voor die 1994-verkiesing agter die skerms (d.w.s. sonder dat die leiers dit aan die volk gesê het) met die volksvyand, die ANC, gaan onderhandel, waarvolgens hulle die volk sal lei om die “nuwe politieke bestel” te aanvaar (deur inderdaad as “Vryheidsfront” met die oog op die verkiesing te registreer), mits die ANC bereid sou wees om Artikel 235 in die nuwe “onderhandelde” RSA-Grondwet in te skryf, en waarvolgens die Afrikanervolk die sogenaamde “selfbeskikkingsreg” sou hê, om aan die hand van die “Afrikaner Akkoord” te kon “beding”, vir ‘n stukkie eie grondgebied iewers in die Republiek waar hy homself sogenaamd sal kan regeer.
3. Bogenoemde optrede deur die Afrikaner Volksfront leierskorps, voor die 1994-verkiesing, was niks anders as ‘n skandelike daad van volksverraad nie.
4. Hulle het en wil steeds die Afrikanervolk, wat nog nêrens die RSA as sy wettige eiendom afgeteken het nie, probeer beweeg om die “nuwe politieke bestel” wat deur verraad en in werklikheid onwettig tot stand gekom het, te aanvaar en ons daarby neer te lê.
5. Derhalwe stel die Afrikaner Nasionalistiese Beweging aan Volkskrag die volgende onomwonde:
6. Die Afrikanervolk wat deur die Drie-enige God uit Gereformeerd-Calvinistiese wortels tot stand gebring is en deur Hom hier in ons Vaderland Suid-Afrika tot volk in aansyn geroep is, gaan “beding” nie vir sogenaamde “selfbeskikking” by ‘n God-onterende en God-verloënende en boonop onwettige “regering”, of watter internasionale instansie ook al, om ‘n gedeeltetjie van sy regmatige eiendom terug te ontvang nie.
7. Alle pogings van ons jongste dag deur wie ook al, om die Afrikanervolk te probeer beweeg om die 1994-Grondwet en dus ook die ANC-regering as wettig te aanvaar, deur aan sy “verkiesings” deel te neem, of van die sogenaamde Art.235 “gebruik te maak” om tot ‘n “onderhandelde skikking” te kom, word deur die ANB beskou as ‘n voortsetting van dieselfde verraad wat in 1994 teen ons volk gepleeg is ten einde ons die politieke seggenskap oor ons Vaderland te ontneem.
8. Daarenteen verklaar ons dat die Republiek van Suid-Afrika, waarvan dié grondgebiede wat histories regmatig aan die onderskeie nie-blanke volke en stamme van Suid-Afrika behoort het, en teen die laat sestigerjare ordelik en finaal aan hulle oorgedra was, uitgesluit, steeds die eiendom en Vaderland van die Afrikanervolk is. Die HERE alléén is by magte om, as dit Sy wil is en op Sy tyd, ook die politieke seggenskap, oor daardie volle deel van die Republiek van Suid-Afrika wat histories aan die witman behoort, weer aan ons terug te gee.
9. Die saak van ware volksverootmoediging is, soos u uit die Hoofbestuursbesluit sal kan aflei, vir ons ‘n saak van allergrootse erns. Soos genoem is die ANB volkome bereid en kragtens ons grondslag en oortuiging van harte daartoe verbind om ware volksverootmoediging van die Afrikanervolk na te streef.
10. Ons beskou dit egter as uiters onaanneemlik en selfs laakbaar dat ‘n saak van súlke erns soos volksverootmoediging, deur Volkskrag misbruik word om die Afrikanervolk in te bind in die soveelste verraderlike poging om die Goddelose bestel waaraan die HERE ons volk in sy tugtiging nou al ‘n geruime tyd onderwerp het, as “goed en reg” te aanvaar en boonop op ons knieë voor die ANC en die wêreld te gaan “bedel” om ‘n stukkie Suid-Afrika terug te kry.
11. In die lig van die direkte betrokkenheid van Volkskrag by die volksverootmoedigingsaksie (1Sept), het die ANB Dagbestuur geen ander keuse as om ons geheel en al daarvan te distansieer nie.
12. Ware volksverootmoediging kan slegs op die basis van ware Christelike Afrikanernasionalisme geskied, wat behels dat ons erken dat die HERE aan ons ons hele land Suid-Afrika as erfdeel gegee het, soos Hy aan alle volke gee na die welbehae van Sy wil, en ons oë alléén op Hom, die Alvermoënde God, gerig is, wat by magte is om ons volk weer volkome vry te maak, op Sý goeie tyd.
Ons het geen begeerte om Volkskrag of watter organisasie ookal as voorlopers van ons Afrikanervolk te opponeer nie, maar wens van harte dat ons hele volk die verraad wat gepleeg is sal insien, hulle daarvan sal distansieer en saam met die ANB die bestel sedert 1994 sal verwerp.
Mag ons voortdurend ons volksgenote in alle erns vermaan om hul aller éérs van hul goddelose weë te bekeer, na die HERE onse God en na Sy onfeilbare Woord (1933/53) in ons Afrikaanse taal terug te keer.
En mag ons as gelowige Afrikaners as ‘n eenheidsmag búite die bestel verenig
ANB Voorsitter roep die volk tot vertroue op God alleen
Nog ‘n jaar begin waar ons volk steeds in verdrukking is. Nog ‘n jaar waar nog volksgenote op die straat beland, hul werk verloor, jong Afrikaner seuns en dogters wat se drome aan skerwe lê, hul is te wit om vir toelating tot verdere studies… ‘n Nuwe jaar waar Volksgenote in hul huise vermoor en vermink sal word… Tog wens ons almal mekaar geseënde nuwejaar toe. Hoekom? Die antwoord lê daarin. Ons glo in die Almagtige God, Vader, Seun Jesus Christus en Heilige Gees God drie Enig… Geseënde nuwe jaar, mag die Here jou seën… Daar lê ons hoop ons krag en vertroue… Laat U wil geskied. Ons weet wat wag op ons as volk as Christene, die wêreld se verleidelike uitlokking vir deelname, aan sy genietinge… ‘n Verkiesing wat voorlê, waar almal wat deelneem, elkeen die hand van die ongelowige geneem het, om hul krag en hoop op getalle plaas. Hoop in die verdrae van die ongelowige se wil, en nie in God alleen nie. As ek sit en wonder: “Waar sal my hulp vandaan kom?” Dan roep ek uit: My volk, jou hulp kom van die Here wat hemel en aarde geskape het! Roep ek na my volk, u wat dors het, vertrou op God alleen! Kom my volksgenoot, verwerp hierdie mense, wat u wil lei in die raadsale van die wêreld! Verwerp die wat u vra om die hand van die ongelowige te neem en jou krag daarin te vind! Verwerp die wat u uitverkoop het vir n paar silwer muntstukke en u nou weer roep na die stembus. Hulle u roep na die raadsale om saam die hoof te buig voor al die afgode van die wêreld! Ek roep tot my volk: Verwerp die ongeregtigheid! Verwerp hierdie bestel wat uit en uit so saamgestel is op ‘n grondwet om u ‘n slaaf en onderdaan te hou wat tot selfvernietiging sal lei! Ek roep ek na my volk: Herstel u selfrespek. Ek roep na my volk: Kom, versamel buite die bestel en versamel op die beginsels van christelike afrikaner nasionalisme… Buite die bestel is die eerste tree na vryheid… Met die uittrek, wegtrek van die bestel, met al die vertroue in God alleen en in Sy genade, sal ons berusting vind! So het ons voorouers uit die bestel weggetrek, in vertroue in God alleen. Hy sal voorsien. Ja, hulle het getrek het tot in die laer van Bloedrivier en nie tot in die raadsale van Dingaan en die Brit nie.. Die jaar gaan groot eise stel aan die ware Christen Afrikaner Nasionalis, laat ons nie verskrik raak nie. Ons hoop is in God alleen. Hy regeer en daarin lê ons troos. Aan my volk: Geseënde nuwe jaar, ANB voorsitter.
16 Desember 1896 by geleentheid van die Staatsfees te Paardekraal.
Landgenote,
ek heet u almal hartlik welkom op hierdie plek en ek sal tot u spreek, u versoekende om u hele gedagte tot my te wend om my te verstaan. God is hier teenwoordig; Hy wil Sy oor tot ons neig om te hoor wat ons in ons harte spreek. Hy verstaan die taal van ons hart, maar het geen lus in die taal van ons lippe alleenlik nie. Staan dan eerder by Homself stil en keer tot uself in, want ons het hier met God te doen.
U is ou inwoners van die land, u sal miskien sê: “Ek het opgekom om my gelofte aan die Meester te betaal en oor Sy verlossingswerk te dink in teenwoordigheid van die hele volk.” As u dit met my wil nagaan, staan dan ‘n bietjie by uself stil, keer tot uself en vra u hart af: ken u die weg van die Here of is dit miskien uit die oog verloor wat God gedoen het. Ek spreek nie hier an Sy inwendige, maar van Sy uitwendige roeping, waarvan Hyself in die Ou Verbond en in die teenwoordige tyd Sy volk verlos en gelei het, sodat ons oue natuur verbreek mog word.
Ongelowiges vra of God nog aan Sy volk doen wat Hy onder die Ou Verbond gedoen het, en die wêreld sê: God doen nie meer die tekens en Sy weë is nie meer dieselfde as onder die Ou Verbond nie. Ek wil daaraan herinner dat God nog so doen van geslag tot geslag, totdat Hy op die wolke sal kom om te oordeel, ook diegene wie se oue natuur rebellie teen God gepleeg en kwaad teen Hom gespreek en Hom beskuldig het dat Hy ‘n veranderlike God is.
Wend u gedagtes daarheen sodat u Sy weg kan verstaan, anders kan u in Hom nie glo, nog Sy Naam heilig nie.
Laat ons Hom dan vra soos in Psalm 25 vers 2 gedoen word, ons vernederende en alle menslike roem opsy sit en slegs let op Gods hand, Gods almag, bestier en wysheid, sodat ons mag verstaan waarom ons ons geloftes hier moet betaal, en welke dié is.
Julle gekraakte rietjies en rokende vlaswerkies, u het natuurlike behoefte om Sy weg te ken, sodat u u nie besondig om deur ongeloof te twyfel of God nog dieselfde vir Sy volk is nie.
Kom laat ons vooraf sing uit Psalm 25 en daarvan die 2de vers:
Heer, ai, maakt mij Uwe wegen
Door Uw woord en Geest bekend;
Leer mij, hoe die zijn gelegen,
En waarheen G’Uw treden wendt.
Leid mij in Uw waarheid, leer
IJv’rig mij Uw wet betrachten;
Want Gij zijt mijn heil o Heer,
‘k Blijf U al den dag verwachten.
Mag dit nie u lippe- maar u hartetaal wees as u sing: “Heer! Ai maak mij Uwe wegen door Uw woord en Geest bekend.”
U ganse volk wat hier vergader is, verstaan my. Ek noem u almal tesaam Gods volk, maar u, ou inwoners van die land, wat u gelofte afgelê het om God te dien, om hierdie dag te vier om Sy verlossingswerk te gedenk; tot u spreek ek in die eerste plek. Wat wil u doen?
U sal sê: “Ek het gekom om my geloftes te betaal om Sy verlossingswerk te gedenk.” Ek het vooraf aan u gesê, laat ons alle menslike roem opsy sit. As ons reg wil feesvier, moet ons ons voor Gods aangesig verneder en tot Hom kom.
Ek wil u egter eers op een punt opmerksaam maak. Die mens is altyd geneig om sy oog op ‘n ander te slaan en nie tot homself in te keer nie, en sodoende kom die mens nie tot vernedering voor God se aangesig nie. Elkeen het met homself te doen en ek sê aan u, hier in u midde, let op u eie hart en keer tot uself in, my broers en susters en u almal tesame wat hier is, sodat hierdie plek nie teen ons getuig nie, want as hierdie fees ‘n wêreldse fees word, sal God nie meer by ons woon nie.
Laat ons ons dus verneder en tot God kom. U het gevra: “Heer, ai maak mij Uwe wegen door Uw woord en Geest bekend;” so laat ons teruggaan in die verlede en let op Gods weë en op Sy Almagtige hand, wat so duidelik sigbaar was in die geskiedenis van Sy volk, aangesien Hy hulle vrygemaak het. Laat ons daarby stilstaan en daaraan vashou dat God ons vrygemaak het, sodat ons ons geloftes kan betaal en sodat ons getrou bly.
Ja, ou inwoners van die land, nuwe inkomelinge, vreemdelinge, roekeloses wat met God en godsdiens spot, ek versoek u u met u hele gedagte na my te wend om my te volg.
Die Ou Verbond en die Nuwe Verbond
Laat ons teruggaan tot die Ou Verbond waar God met Abraham Sy verbond opgerig het en u sal die grondslag van sy belofte vind in Sy verbond, wat hom nie alleen tot die Ou Verbond maar tot die laaste nageslag uitstrek.
My broers en susters, u is seker meegereken. U het gelees dat God eers mondeling met Sy volk gespreek het. Onder die stamme het Hy Sem se geslag uitverkies en dit Sy volk genoem. Niemand het God gesien nie, maar Hy het deur die mond van Sy profete tot Sy volk gespreek, en wel sulke dinge dat die allergrootste waarsêers en skrifgeleerdes moes erken, sowel as die grootste ateïste, dat dit alleen die hand van God is wat sulke dinge kan doen.
So het God Hom deur Sy Woord geopenbaar dat Hy regeer en niemand anders nie. En daarna het Hy te midde van alle soorte van nasies Israel Sy volk genoem. Nie dat hulle beter as die ander was nie, maar omdat Hy Hom aan dié volk wou openbaar sodat alle geslagte van die aarde kon weet dat Hy regeer en dat hulle nie van Hom moes afwyk en na waarsêers gaan nie, want so bestaan ons in die natuur.
Daar het sware verdrukking gekom. God het Abraham geroep, hom die sterre van die Hemel getoon en gesê: “Net so sal jou saad vermeerder word.” So strek Sy verbond uit tot die Ou, maar ook tot die Nuwe Verbond. U sal in die heilige Boek van Genesis gelees het dat God sê: “Neem ‘n rooi koei, ‘n bokooi en ‘n ram en twee duiwe, een ou en een jong duif. Die diere moet drie jaar oud wees,” en Hy sny dit deur en lê dit teenoormekaar, elke helfte, en gaan daar tussendeur, en jaag die roofvoëls weg sodat hulle dit nie verteer nie, as ‘n teken dat die verbond opgerig is.
Hoe wonderlik is Gods bestier. Sodat dit nie verteer word nie. Die afgedwaalde volk het verskeurd en verstrooid gelê maar die Here het gewaak dat die roofvoël, Farao, Israel nie verteer nie.
Hoe wonderlik is Gods werk. Israel moes vier geslagte lang onder die verdrukking gebly het, en waar Gods volk ook heen gedwaal het, God het hulle deur tug weer teruggebring en hulle moes erken dat hulle hulle deur Gods Woord moes laat lei of hulle wou of nie, en God het hulle teruggebring. Die jong duif sien op die Nuwe Verbond wat uitstrek tot die laaste nageslag.
Gods Verbond is wonderlik en watter verdrukking die volk ook al ondervind het, en watter kwaad dit ookal bedryf het, God het hulle teruggebring, alhoewel geslagte moes vergaan. In die vierde geslag is die godsdiens weer opgerig en nie afgesny nie. Laat ons oplet en kyk wat daar in Psalm 89 staan. “Ek het vir u ‘n held bestel uit u broers, wat sy troon onder u sal oprig en niemand sal hom van sy troon stoot nie. Konings en vorste sal voor Hom buig en niemand sal sy volk uit Sy hand ruk nie, nog lis, nog bedrog, en Hy sal My Sy Vader noem en Ek sal Hom noem My eniggebore Seun,” maar let op, die Psalm spreek van Dawid, maar sien op die Here Jesus.
Ik zal de heerschappij doen duren bij zijn zaad,
Zoolang de hemel zelf op vaste pijlers staat.
Maar zou zijn kinders ooit Mijn zuiv’re wet verlaten,
Zoo’t richtsnoer van Mijn recht ter reeg’ling niet kan baten,
Zoo zij ontheiligen wat Ik heb voorgeschreven,
Dan mogen zij gewis voor Mijne straffen beven.
Dan zal Ik hen, die dwaas en wreev’lig overtreên,
Bezoeken met de roê en bitt’re tegenheên;
Doch over hem Mijn gunst en goedheid nooit doen enden,
Niet feilen in Mijn trouw, noch Mijn verbond ooit schenden;
‘k Zal nooit herroepen, ‘t geen Ik eenmaal heb gesproken;
‘t Geen uit Mijn lippen ging, blijft vast en onverbroken.
Hoe onwrikbaar is sy belofte. Maar so waar as dit is, so seker is Sy tug op Sy volk indien hulle afwyk. Ek het my voorgeneem om u te wys op Gods hand, Gods bestier en almag, dat Hy nog dieselfde is as in die Ou Verbond, en Hy verander nooit hoe die mens ook al heen en weer slinger. Hy bring die hele volk weer tereg, hoe die sake ook al loop, sodat ons ons voor Sy aangesig verneder en alle menslike roem opsy sit en Hom dank vir Sy weldade wat Hy aan ons bewys het om ons vry te maak en te verlos.
U ganse skaar wat hier vergader is om die gedenkteken wat vir ons en ons nageslag as ‘n blywende monument opgerig is; let op wat daarop geskrywe staan, op die feite, sodat u kan weet wat God gedoen het om ons te verlos en ons kan vashou aan die gedagte dat Hy Sy volk verlos het met Sy Almagtige hand, opdat ons getrou mag wees aan ons gelofte om Hom te dien en ander daartoe op te wek.
God lei en verlos ons keer op keer
My broers en susters, staan daarby stil dat die fees ‘n godsdienstige fees is om God te dien en geen mens nie. Alle menslike roem is uitgesluit, want daar wil die natuur maar heen. Hier is geen mense- maar Godsverering.
Gaan dan met my terug na ons geskiedenis, toe God ons vaders uit die Kolonie uitgelei het oor die Oranjerivier, wat die grens was. In 1835 het my oorlede vader Grootrivier deurgetrek. Hy was een van die eerste Voortrekkers want die Groot Trek het eers in 1836 begin.
Toe was ek ‘n jongeling van tien jaar en die rede waarom ek my ouderdom aan u vermeld is omdat ek nie aan u wil vertel wat ek in boeke gelees het, of in ander tydskrifte nie, maar waarvan ek self oor- en ooggetuie was. Ek wil u op Gods leiding wys en dat dit Gods hand is wat ons uitgelei het en die vryheid gegee het. Laat ons dan ‘n weinig stilstaan by wat ek van toe af tot op hierdie dag deurleef het sodat u Gods weg verstaan.
Die mens is in sy natuurstaat ‘n vyand van God en wanneer hy vry is van politieke wette wil hy losbandig lewe. Toe ons voorouers onder die wette uit weggetrek het en die menslike natuur in losbandige vryheid wou leef om te doen wat hy goedgevind het, het God die natuur gebreek.
Die mense het nouliks die grens oorgetrek of hulle is byeengeroep om bestuurders te kies om die volk te regeer en om geen kwaad toe te laat nie, en hulle het Gods Woord as hulle gids geneem om daarvolgens te leef. Die reël was om van niemand iets weg te neem, selfs nie van die swak stamme in die Vrystaat nie, en u weet wat die natuurstaat is, dat dit oor die swakke wil heers. Maar nee, God het dit belet en dit was ‘n reël wat nie uit mense voortgekom het nie, maar van God self, wat Sy volk dadelik aan Sy bevele volgens Sy Woord wou bind. Wat ons van die nasies wou hê, moes ons met vrede en vriendskap probeer om van hulle te verkry deur middel van onderhandeling, en niks het ons gewelddadiglik geneem nie.
Die vernaamste voorneme van die Voortrekkers was om ‘n vry land te verkry om hulle aldaar te kan vestig, en het hulle deur die Vrystaat getrek, sonder egter om die swakke stamme daar iets te ontneem, maar alleen in vrede en vriendskap handel gedryf.
Broers, u moet met my erken dat dit Gods hand is wat aan ons die vryheid gegee het, en nie onsself nie. Die mens wil in sy natuurstaat immers altyd doen wat hy begeer.
Aan die Vaalrivier gekom, het uit die noorde woeste barbare gekom. Moselikats het op die mense aangeval sonder enige aanleiding of kwessie en manne, vroue en kinders vermoor en slegs 28 of 30 manne het oorgebly, wat in ‘n klein laer getrek het, vertrouende op God om hulle teen die woeste barbare wat die laer vyftien dae daarna by duisende aangeval het, te verdedig. Hulle is teëgehou, God het die volk bygestaan en hulle het tot die Here geroep en hulle het die vyande, waarvan enige honderde op die slagveld gebly het, afgeslaan. Dertienhonderd assegaaie is in die laer gewerp. Die barbare het al die vee weggeneem, met uitsondering van die weinige wat in die laer was.
Daar het hulle gestaan, verleë die hande opheffende om ‘n weg te soek, steeds vertrouende op die Here, en was dit nodig dat die wynstok tot aan die stam toe besnoei word sodat dit goeie vrugte sou kon dra, en God het vir hulle die weg gebaan. Die broers wat agter was, het hulle gehaas om by hulle te kom om hulle broers by te staan teen die vyande.
Na die klein klompie onder oorlede Potgieter, — ek het geen persone voor nie; daar was ook o.a. Cilliers, Uys en meer ander, maar Potgieter was die hoof, — het hulle gesamentlik na Marico vertrek om die vyand te volg en te tugtig en die gelede skade vergoed te kry. God het hulle geseën en hulle het die vyande verslaan. Kyk, die groot seën en uitkoms nadat God hulle getugtig het, sodat hulle alle hulp en krag van Hom sou vra.
Terugkerende het die klompie weinig aangegroei en het hulle Moselikats vir die tweede maal ontmoet by Silkaatskop, distrik Marico. Die eerste geveg het by Zeerust plaasgevind. Die vyand is opnuut verslaan en die Trekkers het die land gaan bewoon, wat God op dié regmatige wyse aan die uitgeweke emigrante gegee het, welke land ons dus van Gods hand ontvang het.
Bloukrans, Bloedrivier en daarna
Die oog van die emigrante was toe op Durban gevestig om ‘n seehawe te kry. Daar het toe ‘n kommisie onder Retief gegaan om die strook land te kry, maar hulle is verraderlik vermoor. Die ander mense het by die Tugela en Blauwkrans gestaan, en elkeen met vee, op ‘n afstand van mekaar.
My broers en susters, die toestand is byna nie te beskryf nie. In die vroeë môre het ons hoor skiet en gedink dat dit welkomskote was. Toe die kommisie tuisgekom het en sê dat die woeste barbare die mense vermoor, kan u ons toestand begryp. Die manne het op die perde gespring, en van my wil ek nie praat nie, maar ek het kinders en swakke vroue gesien wat takke aangedra het tot hulle daarby neergeval het.
Duisende vyande het die aarde bedek. Daar was geen hulp by die mense nie en tot selfs die kleine kinders het tot die Here geroep en die stem van die volk het tot die Here gekom.
Enige honderde vroue, kinders en ook manne is vermoor. Beddens is aan stukke gesny en die vere het orals rondgewaai, rook en kruitdamp het oor die aarde gehang en roofvoëls het nie alleen op die lyke kom aas nie, maar ook begin om die swaargewondes aan te val. Dit was ‘n gruwel van verwoesting wat nie te beskryf is nie. Die oorgeblewenes het die oog na die Almagtige Skepper opgeslaan en dadelik ‘n rapport aan hulle broers te Rietrivier (en) in die Kolonie gestuur en nadergetrek in ‘n laer.
Toe het die edele heer A. Pretorius met sy dapperes gekom en daarop het gevolg die slag van Bloedrivier, waar die gelofte afgelê is om indien God ons die oorwinning mog skenk, ons die dag sou hou as ‘n dankdag, as ‘n sabbatdag om Hom te dien. Siedaar, die grote oorwinning oor duisende barbare deur ‘n klein klompie mense.
Maar daarna het ons weer van ons belofte afgewyk. In die jaar 1839, want in 1838 het die slag van Bloedrivier plaasgevind, het ons weer teruggekom om die vyande hier te agtervolg en na te spoor om die gelede skade vergoed te kry en die vyand te tugtig. Toe was ek ‘n jongeling van dertien jaar, in my veertiende, en was (ek) self opgekommandeer en uitgetrek.
Ons het die land binnegekom, maar dit was skoongevee; die Makatese was uitgeroei met uitsondering van klein klompies hier en daar, wat hulle in die rotse verberg het. Toe hulle die uitgeweke emigrante sien, het hulle na hulle toe gekom en beskerming gevra, en ons het van hulle verneem dat die woeste Moselikats oor die Limpopo gevlug het.
Ons het hulle toe gevra waarom hulle nog in die rotse gebly het en daarop het hulle geantwoord dat daar nog ‘n groot kraal van Moselikats op Silkaatsnek was, wat hulle opgevang, die oues doodmaak en die jonges vir Silkaats agterna gestuur het.
Ons het toe in 1839 teruggekeer en by Silkaatsnek te lande gekom, die kraal daar gevind, die swartes oorwin en nog baie goedere van die vermoorde mense, soos klere, in die stat gevind.
My broers en susters, so is dit in ‘n land wat God aan ons gegee het en nie die mense nie. Die land was skoongevee en daarna het ander Makatese weer ingekom om hier te woon, onder ons beskerming wat ons aan hulle verleen het. Ek moet egter een deel van die geskiedenis oorslaan anders sal dit te lank duur.
Die eerste Vryheidsoorlog
Die tyd is afgewissel deur voor- en teëspoed totdat ons weer afgewyk en die verbond en belofte vergeet het, en ons deyr ‘n vreemde moondheid geannekseer en verdruk is U almal ken die geskiedenis van 1880 en 1881, sodat die volk byna radeloos was en gedwing is om na mekaar te kom en hulle aan die Here oorgegee het om te veg vir die dierbare kleinood en die skat wat Hy aan hulle gegee het.
God het ons eenmaal vrygemaak en waar ons afgedwaal het, het Hy ons teruggebring deur ons hart daartoe te bewerk. Ek wil u op Gods hand wys om Sy weë te erken, sodat ons Sy Naam nie met ons lippe nie, maar met ons hart mag verheerlik, en te erken hoe Hy ons bestuur en ons mag verstaan waarom ons ons gelofte moet aflê.
U weet hoe ons bymekaar gekom het in die tyd toe die land geannekseer was. Toe is daar geroep dat die volk te onkundig was en dit die land nie kon ontwikkel nie, want dit is ‘n ryk land. Toe die land geannekseer is, het deskundiges, mineraloë, uitgegaan om goud te soek, maar God het dit vir hulle oë verberg en hulle rapport was dat daar wel goud was, maar nie betaalbaar nie, en die skat het verborge gebly totdat die Here ons die onafhanklikheid weer teruggegee het, en toe het die ‘onnosele Boere’ die goud gevind.
My broers, ek wil u daarop opmerksaam maak hoe spoedig ons Gods wonders vergeet. Daar kan geen groter wonders en mirakels wees as in die Vryheidsoorlog nie. Sonder ammunisie, ja sonder ‘n kanon, sonder dorpe was ons; en sou dit nie kinderagtig skyn om onder die omstandighede en met slegs 6,000 mense altesaam wat kon skiet, terwyl daar reeds 3,000 troepe van ons teenparty binne ons grense was en 3,000 vrywilligers en ons ons dorpe ook nog moes beset, om teen 12,000 man in die veld te gaan veg, terwyl enige duisende barbare opgemaak is om ons van weerskante aan te val? Toe moes ons ook nog vrouens en kinders beskerm.
Toe ons by Paardekraal byeengekom en hierdie steenhoop opgerig het, het enige burgers van drie- tot vierduisend patrone gehad, maar die meeste geen enkele, sodat oor alle burgers verdeel, elkeen nie meer as vyftien patrone sou hê nie. En sou dit nie dwaasheid wees indien God nie ons harte bewerk het, om met moed teen ‘n moondheid op te trek nie!
Laat ons op Gods hand let sodat ons weet wat Hy aan ons gegee het, opdat ons ons geloftes betaal. En kyk, God het aan ons die oorwinning gegee en ons het ons vryheid weer teruggekry. Is dit geen wonder nie?
Een van die militêre predikante te Newcastle, wat my na die vrede, toe ek daar was, met die vrede gelukgewens het, het aan my gevra hoe ek en die heer Joubert die werk gedoen het om sonder telegraaf en spoorlyn binne ‘n week al die dorpe te beset, sodat geen rapport daaruit verkry on word nie. Ek het geantwoord dat as ek en die heer Joubert dit moes doen, dit sleg sou afgeloop het, maar dit was die werk van ons grote Generaal, Jesus Christus, want as ons bevele op een plek aangekom het, dan was dit alreeds uitgevoer en was alles in orde, en het ek hom duidelik Gods bestier laat opmerk. Hy het alle harte in Sy hand. Toe sê die predikant knikkende, hierdie geskiedenis is tot onder Israel nie te lese nie.
Die geringste heiden en ongelowige moet erken dat dit Gods hand is wat aan ons die vryheid teruggegee het, en geen mens nie.
Slotsom
My broeders en susters, laat my toe dat ek op my persoon afkom.
God het aan u die vryheid gegee en het my gekies as hoof van die staat. Ek het u nie die vryheid gegee nie, maar God, en dus wee my en ‘n vloek oor my indien die vryheid deur my geskend sal word. Ek moet dit verantwoord en sal liewer my lewe wil verloor. Ek spreek uit die binneste van my hart.
Laat ons derhalwe God se weë in die oog hou en sien wat Hy gedoen het en Hom weer verheerlik, siende wat Sy dade is, en nie met ons lippe nie, maar met die hart, en dat ons goed verstaan waarom ons ons geloftes moet aflê.
Soos ek uit die geskiedenis van Israel aangewys het, tugtig die Here, soos ook in Psalm 89 staan. Wanneer ons van Sy bevele afwyk, sal Hy ons met bittere teënhede slaan. En wanneer ons terugaan, laat ons nie teen Sy slaande hand murmureer nie, want die Here sê: “Julle afkerige kinders, keer terug, en ek sal julle afkering genees. Die Almagtige Skepper sê: Beproef My dan, en kyk of Ek nie die vensters van die hemele sal open en My reën afgiet, en Ek sal die opeters en die kewers vernietig, en u skure sal vol word met u kuddes.”
Let op Gods hand. Hy kasty ons, laat ons nie murmureer nie, maar tot Hom terugkeer; dan sal ons vryelik saam met Dawid kan sê: “Toe ek in weelde geleef het, het ek van U afgedwaal, maar nou dat U my kasty, keer ek terug en kus die roede wat soos olie, soos balsem op my hoof is.” Iemand sal nie kan begryp hoe Dawid dit kon sê nie. Maar hy het dit gesê sodat die Here hom nie sou loslaat nie en hy weer tot die Here kon terugkeer. Daarom staan daar in Psalm 12:
“Kom ons ter hulpe Here, behoed ons, want dit ontbreek onder ons om U liefde te betrag, en die liefde beswyk en word minder en minder in ons.” Laat ons ons voor God neerbuig en wees verseker, Sy hand is nie kort nie en Hy kan Sy slaande hand dadelik stop, hoe ver ons al afgedwaal mag wees. Immers, Hy sê: “Kom weer, julle afkerige kinders en Ek sal julle afkering genees.”
Laat ons ten slotte sing van Psalm 105 en daarvan die 8ste vers en laat ons oplet hoe toepaslik dit op ons geskiedenis is.
Broers en Susters, laat ons saam bid.
……………………..
Bron:
President Kruger aan die woord; saamgestel en versorg deur J.S. du Plessis, M.A.; 1952.
“6 April 1652 is ‘n hoog uitstaande baken in ons geskiedenis. DIt was die begin. En… ‘n wonderbare begin. As ooit die spreekwyse: “Die mens wik, maar God beskik”, op ‘n gebeurtenis van toepassing is, is dit hier die geval.
150 jaar lank het die handelskepe van Portugese, Engelse en Hollanders die Stormkaap verbygeseil sonder dat daar ‘n plan bestaan het om hier ‘n volksplanting in aansyn te roep.
Ook nog in 1652 was daar onwilligheid by die direkteure van die Verenigde Oos-Indiese Kompanjie om hier meer as ‘n verversingstasie te stig. Tewens lyk dit of selfs Jan van Riebeeck eers nie lus gehad het om hier te bly nie.
En tog het 6 April 1652 die geboortedag van die blanke beskawing in Suid-Afrika geword.
En die verversingstasie het sy ideële inslag gekry. In onverganklike skrif moet die gebed van Van Riebeeck — ja, toe het sy hart gespreek! — in ons geboortegeskiedenis gegrif word. Hier volg die gebed wat ons uitgangspunt is; ‘n gebed wat nog altyd moet lewe onder ons en ‘n spoorslag moet wees tot hoër, edeler dinge.
Die gebed : (uittreksel vry vertaal in Afrikaans)
“O, Barmhartige, goedertieren God en hemelse Vader, ons bely dat dit u Goddelike Majesteit se besluit was om ons te roep tot die bestuur van die VOC se sake alhier aan die Kaap. Dat ons hier in U heilige Naam vergader is, om besluite te neem in die diens wat die Kompanjie vereis. Dat ons ook reg sal laat geskied. Wil gee dat onder hierdie wilde brutale mense (moontlik) u ware Gereformeerde Christelike Leer, mettertyd, mag verkondig word, tot U heilige Naam se lof en ere….”
Na aanleiding en op grond van dié gebed gaan ons nie ondersoek in hoever die hoë ideaal van Van Riebeeck nagekom is nie — dit moet die historikus doen. Ook sal nie nagespeur word in hoever ons volk aan die ware Christelike Gereformeerde Leer getrou gebly het nie — dit moet die teoloog en kerkhistorikus doen. Wat ons wil beklemtoon, is dat uit dié gebed ‘n ligstraal skyn wat die hele kontinent van Afrika moet verlig.
Dus nie materiële, politieke of watter ander oorweginge ook al mag nommer een wees nie. Dit is die Christelike, protestantse beginsel wat ook in hierdie wêreldperiode ons motief en besieling moet wees.
Noord-Afrika was in die eerste eeue van ons jaartelling ‘n bakermat van die Christendom. Vermaarde teologiese skole het daar verrys. En teoloë, van die grootstes in die kerkgeskiedenis, het daaraan onderrig gegee. Ons noem net die name van Augustinus, Cyprianus, Tertullianus, Origenes en Clemens Alexandrinus.
Maar die Mohammedanisme het die lig van die honderde Christelike gemeentes totaal uitgeblus. Daar het selfs geen naskemering van gebly nie.
Laat dit vir ons in die Suidland van Afrika ‘n waarskuwing wees!” (2)
“Nou nog die vraag: Wat het dit alles met 6 April te doen?
Die antwoord kan kort wees. Die Christelike beginsel het ten grondslag van die volksplanting aan Kaap die Goeie hoop gelê. Dit is as kern saamgevat in die gebed wat Van Riebeeck gedoen het. Volgens daardie beginsel het ons vaders hulle dan ook in hul ganse lewe geopenbaar.
Maar daar was in later tyd genoeg teëstand. Dink slegs aan die optrede van dr. Van der Kemp en sy geesverwante. Die beginsel wat hulle in ons volkslewe wou indra, was dié van die Franse Omwenteling: Gelyke regte vir almal wat mens is. En dit is die sienswyse waarteen ons nog gedurig die stryd moes voer.
Daarom roep ons nou weer: terug na die Christelike standpunt wat ons vaders as hegte fondament vir die volkslewe hier neergelê het.” (3)
“Voorwaarts dan, getrou en wakker
moedig, kragtig steeds vooruit!
Geen geweld, geen dwinglands woede
sal julle ideale stuit.
Laat jul roep oor berge dawer,
oor die vlaktes oor gedra:
Ewig hoog die vryheidsvaandel
stoere kroos van Afrika!” (1)
Bronne:
(1) Nuwe F.A.K.-Sangbundel, 1961, nr.14; Afrikanerlied, H.A. Fagan;
Deur Koos Venter op Saterdag 12 November 2022 tydens ANB Jaarvergadering
Oom Jaap Marais sou vanjaar, 2 November, 100 jaar oud geword het. Die meeste van ons vandag hier teenwoordig het oom Jaap geken en saam met hom gewerk.
Ons kan tot vanaand donker praat oor al sy goeie hoedanighede en sy stryd. Maar ek wil graag ‘n vinnige oorsig gee oor ‘n paar aspekte van sy lewe as volksleier. Dan wil ek graag die volgende vraag beantwoord: “Hoe gebruik ons Jaap Marais se nalatenskap vir die toekoms? Wat is dié merkwaardige volksman se boodskap aan die jonger mense?”
Een van die groot voordele van Oom Jaap se aanslag as leier was sy werk as skrywer. Ons gebruik almal vandag nog sy toesprake en gesegdes. Ongelukkig het hierdie feit ook sy nadele gehad, want baie van sy volgelinge was so afhanlik van sy dink- en skryfwerk, dat hulle nooit geleer het om self onafhanklik te dink en sake te ontleed nie.
As voorbeeld kan ek noem wat destyds in die binnekring van die HNP gebeur het enkele maande na sy dood. Toe ons by die party se Beplanningskomitee-vergaderings hier teen einde Januarie 2001 begin bespreek wat die kongres-tema van daardie jaar moet wees, sit die manne wat al die jare saam met Oom Jaap gewerk het vir mekaar en kyk. Hulle het nie geweet waaroor ons moet praat nie, want Oom Jaap het altyd so sterk gelei, dat hulle gewoonlik gesit en wag het dat hy ‘n voorstel maak. Dan sê almal dis reg, ons maak so.
Dít is die gevaar van so ‘n sterk leier – op die ou einde kry mens ‘n klomp ja-broers rondom hom wat nie krities kan dink nie. Na Oom Jaap se dood het hulle vinnig saam met die nuwe leier die pad byster geraak, want hulle het nie die moed van hul oortuiging gehad om dié nuwe leier teen te staan toe hy koers verloor nie.
Ek wil dus graag hê dat ons moet leer om soos ‘n Jaap Marais te dink en te ontleed, sodat die volgende geslag kan weet hoe om die leiding te neem. Dit is eenvoudig as jy die beginsels verstaan en die kennis het.
Party mense het op Oom Jaap se begrafnis gesê dat hy die beste Eerste Minister was wat Suid-Afrika nooit gehad het nie. Ander het hom ‘n profeet genoem. Ons het hom geken as ‘n visioenêre en beginselvaste leier. Maar bitter min mense besef die konteks van Oom Jaap se lewestaak in die geskiedenis van die Afrikanervolk.
Besef ons dat as Jaap Marais ná 1977, toe hy leier van die HNP geword het, nie dáár was nie – as hy soos ander voor en na hom ook onder druk gevou het – sou 27 April 1994 waarskynlik al iewers in die 1980’s gebeur het?
Hierdie is nie ‘n wilde, ongegronde stelling nie. PW Botha en sy makkers het die grondwet waarmee hulle die Indiërs en Kleurlinge deel van die regering gemaak het, alreeds tien jaar vroeër geskryf en in 1984 (ná die referendum van 1983), geïmplimenteer. Die leierskap en optrede van net een man wat sy party geïnspireer het en – selfs nadat hulle sy party probeer vernietig het met die stigting van die KP – steeds by die suiwer beginsels van Afrikanernasionalisme vasgestaan het, het die oorgawe vertraag.
Ons ken mos ook die latere geskiedenis. Ons weet hoe oom Jaap se eie voorstel gevat en omgedop is, en ‘n valse “Afrikaner Volksfront” gestig is om uiteindelik vir Constand Viljoen en “Die Generaals” in te bring, sodat die volk by die 1994 se verkiesing moet uitkom. Ons ken die rol wat oom Jaap daar gespeel het. Weereens was dit een man wat vasgestaan het en die bedrog in “regse” geledere stuk vir stuk ontbloot het.
Ek weet nie hoeveel van julle dit geweet het nie, maar daar was mense wat in die HNP se Dagbestuur gesit het – onder andere manne soos Koos Hough en Danie Varkevisser – wat oom Jaap kwalik geneem het oor sy standpunt en optrede teen die Afrikaner Volksfront. Hulle wou hê die HNP moes deel word van die Volksfront.
Oom Jaap het egter gesê: “Ek ruik rot. Hier is moeilikheid”.
Hy het vrae gehad oor die “Generaals” en ander bedenklike karakters wat skielik deel van die ”regse” stryd geword het. Omdat hy die kennis gehad het, kon hy die regte besluite neem. Een man se optrede in daardie era het waarskynlik ‘n verskil gemaak wat later in ons geskiedenis deurslaggewend gaan wees, want die volgende geslag sal ontdek dat daar wel ‘n alternatief was!
Oom Jaap verdien al die goeie dinge wat oor hom gesê word. Maar hy het ‘n baie eenvoudige resep gehad. Die kern van hierdie resep is die suiwer beginsels van nasionalisme.
As ons elkeen ons eie familiegeskiedenis gaan bestudeer, verstaan ons baie keer nie ons oupagrootjies nie en oordeel ons dalk maklik. Maar mens moet altyd die saak oordink binne konteks van die tydperk in die geskiedenis waartydens hulle geleef het.
Die eerste geslag na die Tweede Vryheidsoorlog het gewroeg met sekere dinge, veral met die dood van geliefdes en die verwoesting van alles wat met harde werk opgebou is. Hulle het beslis ook gewroeg oor die regverdigheid van God. Dis ‘n logiese menslike emosie.
Daardie geslag het geloofsvrae gehad. Ons besef dit nie aldag nie, want dis nie noodwendig so deur die geskiedskrywers opgeteken nie.
Maar dink uself in – jy is ‘n Godvresende persoon wat volgens jou geloofsoortuigings probeer lewe. Jy is ‘n boer met sewe kinders. Dan word jy deur die aggressie en gierigheid van ‘n wêreldmoondheid gedwing om oorlog te maak om jou land en volk se reg te verdedig. Ná die oorlog kom jy uit krygsgevangeskap terug vanaf St. Helena of Ceylon en hier is niks oor nie. Nie ‘n vrou wat op jou wag nie. Sy en jou kinders is almal dood.
Of dink aan die lot van die Boervrouens en hul ontberigs in die konsentrasiekampe. Sommige het net ‘n paar kinders verloor. Sommige het al hul kinders verloor. Baie se mans is op die slagveld oorlede. Dan was daar nog die onnoembare optredes van die Engelse soldate en die Joiners in die kampe! Dink aan die emosies van daardie mense in die dekades ná die oorlog, asook die effek wat dit op die geslag direk na hulle gehad het.
Ons is almal mense, maar ons het nie altyd die kennis om perspektief oor daardie geslagte van ons volk se werklikhede te kry nie. Die hartseer en rou moes iets aan ons voorouers gedoen het en tog het hulle nie die pad van humanisme – soos so baie mense vandag – gekies nie. Bittemin van hulle het hul geloof verloor of God begin verloën, soos ons deesdae gereeld onder Afrikaners sien gebeur.
Hulle het eerder gekies om die dankbaarheidspad van Habakuk te bewandel. Die pad wat so beskryf word in Habakuk 3: 17-19, wat so lui: “Alhoewel die vyeboom nie sal bloei en aan die wingerdstokke geen vrug sal wees nie, die drag van die olyfboom sal teleurstel en die saailande geen voedsel oplewer nie, die kleinvee uit die kraal verdwyn en geen beeste in die stalle sal wees nie — nogtans sal ek jubel in die Here, ek sal juig in die God van my heil. Die Here Here is my sterkte, en Hy maak my voete soos dié van herte, en Hy laat my tree op my hoogtes.”
Oom Jaap Marais is gebore in 1922 as deel van daardie besondere eerste geslag na die Tweede Vryheidsoorlog. Sy pa was op St. Helena. Hy was lid van die Vryburg-kommando wat ongelukkig gedwing is om saam met genl. Piet Cronje oor te gee, hoewel dit teen sy eie wil was.
Oom Jaap se ma was in die konsentrasiekamp op Klerksdorp. Hy was dus deel van ‘n geslag Afrikaners wat nog direk kontak gehad met mense wat eerstehands die oorlog beleef het. Sy pa kon nog vir hom presies vertel wat gebeur het op die slagveld en sy ma kon vir hom presies vertel hoe dit was in ‘n konsentrasiekamp.
In plaas van om, soos baie ander gesinne, uit nood stede toe te trek, het oom Jaap se ouers op die plaas gebly en voor begin. Die voordeel daarvan vir oom Jaap was dat hy sonder blootstelling aan al die buite invloede, in ‘n nasionalistiese huis groot geword het.
Soos dit maar altyd gaan met ‘n volk as dit te goed met hom gaan, het ons as Afrikaners later jare begin dink dis ons reg om universiteit toe te gaan. Oom Jaap was nooit op universiteit nie. Hy het gaan werk en buitemuurs gestudeer. Hy het eers ‘n diploma verwerf en later ‘n B.A. graad met – onder andere – regsvakke, gedoen. As jongman het hy by verskeie instansies gewerk as sekretaris. Hy was baie goed met administrasie, wat waarskynlik die grondslag gelê het vir sy vermoëns as aktiewe skrywer in sy latere lewe.
Ek het die besonderse voorreg gehad om vir amper agt jaar aan die voete van Jaap Marais te leer. Ek was ook nie universiteit toe nie, en het op eie koste na-uurs by die destydse Technikon RSA gestudeer. Maar in die tyd wat ek saam met Oom Jaap gewerk het, het ek waarskynlik genoeg kennis en ervaring opgedoen om ‘n hele paar grade te verwerf in onderwerpe soos politieke wetenskap, internasionale politiek, geskiedenis, genetika, sosiologie, letterkunde en die Afrikaanse taal. Dit wat ek by oom Jaap geleer het, was meer werd as enige kursus wat hierdie onderwerpe op universiteit aanbied.
As jy gaan kyk waar die liberale joernaliste beland wat politieke wetenskap of internasionale politiek bestudeer… die meeste van hulle word “handperde van die kommuniste”, soos Jaap Marais sou sê. Maar by hom kon ‘n mens koers en perspektief kry. Daar was nie ‘n beter leermeester as hy nie.
Ek het die voorreg gehad om ‘n paar keer saam met hom te werk in sy studeerkamer. Hy het ‘n groot L-vormige studeerkamer gehad met ‘n baie waardevolle boekversameling. Dit kon rofweg in drie kategorië opgedeel word – Afrikaanse en Engelse letterkunde, politiek en geskiedenis en dan ook ‘n persoonlike lessenaar, waar hy onder andere sy literatuur oor onderwerpe soos genetika, honde, perde ens. aangehou het.
Dit was by sy politieke lessenaar waar hy die meeste tyd deurgebring het. Daar, omring deur sy politieke- en geskiedenis boeke het hy sy aktuele politieke skryfwerk en korrespondensie gedoen.
Almal van ons weet hoe kon hy sy politieke opponente of openbare figure soos Wimpie de Klerk, Willie Esterhuyzen, Frits Kok of ds. Henno Cronje van die ATKV pakslae gee as hy hulle deur middel van sy korrespondensie aangevat het oor hul verraderlike optrede teen die Afrikanervolk.
Die letterkunde was een van sy groot belangstellings en stokperdjies, maar hy kon dit soms ook vermeng met sy politieke oortuigings of skryfwerk. Soos sy voorliefde vir die werke van Langenhoven en NP van Wyk Louw. Hiervoor het hy gewoonlik sy lessenaar in die letterkunde-afdeling van sy studeerkamer gebruik.
Dan was daar die lessenaar by die boekrakke vol boeke wat die temas van sy stokperdjies behandel het. Die grootste daarvan was sy liefde vir diere en sy belangsteling in die genetika. Vroeër jare was hy baie bekend as budgie-boer, wat by verskeie skoue pryse gewen het met die voëls wat hy geteel het.
Ek onthou nog goed hoe iemand eendag in die Mail&Guardian koerant ‘n aanval gemaak het op Boerboel honde. Oom Jaap het gaan sit en vir daardie persoon ‘n deeglike brief geskryf oor die geskiedenis van dié honderas. Hoedat mense as gevolg van gierigheid die Boerboele verkeerd begin teel het. Hy het onomwonde verklaar dat ‘n opreg-geteelde Boerboel byvoorbeeld nooit ‘n kind sal byt nie.
Hy het perde ook besonder goed geken. Sy broer oom Joppie, het renperde geteel in die Noord-Kaap. Kobus van Tonder, Oom Jaap se privaat-sekretaris, het een keer vir ons vertel dat Oom Jaap, wanneer hy by sy broer gekuier het, die perde bestudeer het. Op ‘n dag stap hy deur die stal en sê aan Oom Joppie dat hy ‘n spesifieke merrie en ‘n hings wat hy ook aangewys het, bymekaar moet bring. Oom Joppie het aanvanklik gelag en geprotesteer, maar later wel sy broer se raad gevolg. Die resultaat was ‘n kampioen perd wat groot sukses op die renbane behaal het.
Ek wil net gou vinnig aanbeweeg na die nag van Oom Jaap se dood in Augustus 2000.
Toe die ambulans hom kom haal, nadat hy in die badkamer in duie gestort het, het hulle probeer om vir hom ‘n suurstof-masker op sy gesig te sit. Hy het dit egter afgeruk met die woorde: “Los my uit”! Ek is tot vandag toe oortuig dat hy wou sterf. Hy het geweet sy einde het aangebreek en dat sy taak is volbring is.
Bertus Radford het agterna eendag vir my ‘n video gewys van een van oom Jaap se laaste toesprake, waarin hy ons weer gewaarsku het teen die stryd wat kom – dat daar weer ‘n aanslag gaan wees op die HNP. Hy was nie die tipe mens wat nie kans gesien het vir wat kom nie, maar dit is hom gespaar om met sy vriend Willie Marais te baklei.
As mees aktiewe skrywer van sy tyd, was sy taak volbring.
Die boodskap aan jong Afrikaners van vandag is: Alles wat jy nodig het vir die toekomstige stryd, het Jaap Marais vir jou opgeteken.
Daar is onder andere die boekie “Afrikanernasionalisme en die Nuwe Suid-Afrika” (nou ook beskikbaar in PDF formaat), en dan is daar ook die twee boekies wat Willie Bienedell uitgegee het, wat van oom Jaap se belangrikste geskrifte en uittreksels uit toesprake bevat.
Oom Jaap het ook vir ons die feite van die NP se geskiedenis in sy boek “Era van Verwoerd” opgeteken. Daardie boek is goud werd, en ons gaan dit nog terdeë in die toekoms besef.
Daar is vandag by die moderne Afrikaner ‘n dringende soeke na die waarheid. Daar is so baie mense onder ons wat rondkyk en te midde van die mislukkings van die ANC/SAKP/Cosatu-regime vra: “Hoe het ons in hierdie situasie beland?” Die geskrifte van Jaap Marais het die antwoord. Dit moet net by die soekendes uitkom.
Nadat Jaap Marais se taak volbring was, het almal gesê: “Wat nou? Wat gaan ons nou doen?” En dis een van die vrae wat ons as ANB nou die meeste kry.
Die mense vra aan ons: “Wat doen julle? Julle doen niks nie, julle is net daar.” Maar dis reg, op hierdie stadium beset en beskerm ons die basis van Afrikanernasionalisme. En dis die belangrikste. Ons het tot ons beskiking elke stukkie ammunisie wat ons nodig het. Ek glo vas dat mense gaan terugdraai en gaan soek vir die antwoorde.
Die jonger generasie in hul twintigs, vra soms vandag waarom ons nie meer baklei het teen die oorgawe nie. Of waarom het ons dit toegelaat? Ons het die taak om aan hule te verduidelik hoe die verraad gewerk het. Wat die invloed van die media was.
So baie mense is deur TV en ander vorms van die media beïnvloed. Noudat daardie mense se vriende en familie vermoor word, hul kinders nie werk kry nie en die oumense alleen sit, want hulle kinders het oorsee gevlug… nou wonder hulle: Maar hoe het dit dan gebeur? Ons het die antwoord vir daardie mense. Hulle het dit misgeloop want hulle was deel van die misleide massas wat die lekker dinge in die lewe nagejaag het in die era toe Afrikanernasionalisme hulle die nodigste gehad het.
Die belangrikheid vir ons jongmense is dat hulle hierdie skat van antwoorde tot hulle beskikking het en hulle het die beginsels van Afrikanernasionalisme. Hierdie twee dinge moet saamloop sodat hulle uiteindelik die volk sal kan lei in die toekoms.
Oom Jaap het teen die einde van sy lewe aanhou waarsku dat die huidige kommunistiese stelsel onder ANC-beheer in duie gaan stort. Veral op derde vlak regering. In die nasionale parlement sit politici wat net praat en wette maak. Maar dié wat die dienste op derdevlak regering moet lewer – die munisipaliteite – dit is hulle wat die stelsel in duie gaan laat stort. En nou sien ons dit gebeur.
Ons moes die afgelope week hoor daar is nie ‘n enkele strand in Natal wat die “blou vlag” status kon kry nie. Met ander woorde, niemand gaan meer in Natal kan vakansie hou nie, want rou riool spoel in die see in wat mense kan siek maak. Orals om ons val alles uitmekaar. Hoe lank kan dit nog so aangaan?
Dít is waarteen oom Jaap gewaarsku het.
Maar hy het ook gewaarsku teen die planne van die spioenasie- en intelligensiedienste. Kyk ons vandag – 18 jaar na die skeuring van die HNP in 2004 – na die koers van Afrikaners se politieke denke en die alternatiewe wat slegs konsentreer op “minderheidsregte”, sien ons waarom die HNP vernietig moes word onder Willie Marias. Ons sien die rol van die sogenaamde vegters van “minderheidsregte”.
Gaan kyk bietjie na die HNP se pasgestigde YouTube kanaal. Gaan luister bietjie na die laaste twee toesprake van Oom Jaap in 2000. Hy het weer gewaarsku en gesê hier kom weer ‘n aanslag op die HNP.
Terwyl ons in die stryd was, het ons dit nie besef nie, maar agterna kan mens nou duidelik sien hoe die aanslag en uiteindelike skeuring van die HNP beplan was. Met die hulp van die intelligensiedienste is Willie Marais ge-“lobby”. Hy was ‘n man met ‘n baie groot ego en die intelligensiedienste het daarop gefokus. Hulle agente het vir hom vertel dat hy as ‘n groot leier onthou sal word as hy “eenheid” vir Afrikaners sou bring. Maar hy het nie genoeg kennis en insig gehad om te besef teen watter prys – die vernietiging van die beginsels van Afrikanernasionalisme – hierdie “eenheid” sou gepaard gaan nie.
Die HNP was in 2004 weereens ‘n bedreiging vir die magte agter die skerms. Daar het ‘n miljoen mense daardie jaar nie gaan stem nie en die HNP, met sy “Kies reg, Bly Weg!”-veldtog, was die enigste party wat Blankes gevra het om nie deel van die stelsel te word nie. Die vyand van Afrikanernasionalisme se probleem was juis dat die HNP op die beginsels van Afrikanernasionalisme gestaan het en dat hierdie beginsels weer vir Afrikaners aantreklik begin word het.
Daarom moes die party finaal vernietig word, sodat dit in die denkraamwerk van Afrikaners vervang kon word met die humanistiese “menseregte” en die polities-korrekte idee van “minderheidsregte”.
Soos voorheen, is hierdie beginsels op alle vlakke vir Afrikaners gevoer. Kyk maar hoe gaan dit deesdae in die ‘lekker kerke’. Alles draai om die mens, die enkeling. Nie om die groep of die volk nie. Hulle hele boodskap is dat die lewe oor jou gaan. En dis verkeerd, want die mens is op aarde gestel om God te verheerlik, nie om homself te plesier of te bevoordeel nie. Dié ‘kerke’ vertel vir jou wat kan hulle vir jou, as mens, doen. Sê net “Ja vir Jesus!” en gooi ‘n paar randjies in die kollekteblik, dan gaan al hierdie goeie dinge met jou gebeur. Dít is ongelukkig die dwaalleer waaragter so baie Afrikaners deesdae aanhardloop.
Deur die jare is die Afrikaners voorberei op hierdie humanistiese uitkyk op die lewe, waarteen Oom Jaap ons aanhou waarsku het. Die boekie, ‘Afrikanernasionalisme en die nuwe Suid-Afrika’, is goud werd. Gaan lees bietjie wat Oom Jaap hierin sê oor menseregte en volkeregte.
Só het die 2004 aanslag dan gekom om die pad voor te berei vir die ridders van “Burgerregte” en “Minderheidsregte”, wat die beginsels van nasionalsime versaak. Nou sê die mense vir ons as ANB: “Wat doen julle? Hierdie nuwe organisasies vat darem die regering aan in die hof!” Maar dis al wat hulle doen. Hulle hardloop hof toe met alles en uiteindelik verander niks, behalwe die geldkoffers van die regspraktisyns.
Die liberale media en politici het voor 1994 vir ons gesê: “Ten minste gaan ons ‘n regstaat hê. Die grondwet gaan ons beskerm, so die ANC gaan nie ons land kan omkeer nie.” Wat baat hierdie klug oor ‘n “regstaat” ons vandag, na byna 30 jaar van ANC-tirranie? ‘n Korrupte terroris en bedrieër soos Jacob Zuma word al vir meer as 20 jaar aangekla in die howe. Van die 1996 wapenskandaal af. Hy was ‘n paar dae in die tronk, en toe brand hulle Natal af. Is dit ‘n reg-staat? Wat beteken die hof vir Suid-Afrika vandag?
Jaap Marais het die beginsels vir ons vasgemaak, en neergepen. Hy het die geskiedenis vir ons in perspektief gestel. Ons kan met trots vandag die leuens uitwys oor die tyd van dr. Verwoerd. Hy het vir ons die voorbeeld gestel van die Bittereinders van die oorlog.
En nou kom ons by die belangrike ding: die boodskap aan die jongmense. Ons weet almal oom Jaap het gewaarsku dat die stelsel in duie sal stort. Maar daar is ‘n ander kant – die mens se psige.
Ons is nie almal net fisies ingestel nie. Ons weet dat die grootste skade wat aan die Afrikanervolk gedoen is, is aan sy psige. Ons het ons selfrespek verloor. Terwyl oom Jaap gewaarsku het dat ons, onsself fisies moet voorberei, het hy ook gesê: Die eerste stap is om ons volk se selfrespek te herstel. Hoe doen mens dit?
Kom ons begin weer by die vraag: Wie is ons?
Ons moet gaan kyk wie is die Afrikanervolk. Ons is ‘n sekere ras, praat ‘n sekere taal, het ‘n sekere kultuur. Op elkeen van die drie dinge is daar vandag ‘n aanslag.
Daar kan nie in vandag se tyd ‘n groter sonde wees as om ‘n rassis te wees nie, jy kan ‘n ou allerhande goed noem, moet net nie sê hy is ‘n rassis nie. Maar Nasionalisme vereis dat jy nie skaam mag wees oor wie jy is nie. Jy het die reg om trots te wees op jou herkoms, wat jou ras insluit!
Ons moet ons taal en kultuur en geskiedenis aktief beskerm en trots wees daarop.
Een van die eerste dinge wat oom Jaap na die 1994-bewindsoorname gedoen het, was om die GHA te laat herleef. Ons weet dit is nou gekaap en in ander hande, maar Oom Jaap het die visie gehad om te sê die taal is deel van die kultuur, ‘n kern-belangrike punt. Taal-suiwerheid, asook die handhawing en uitbou van ons taal is deel van ons stryd. Die taal- en kultuurstryd moet deel van ons stryd bly.
Hoeveel keer het Oom Jaap nie op ons kultuur, en ons heldedom gehamer nie. Ons moet vir die jong Afrikaner iets gee om werklik op trots te wees.
Ek sê altyd vir my kinders, hierdie klein volkie wat die Britte aangevat het, wat amper dood was, word binne 50 jaar die volk wat die eerste hartoorplanting doen. Die eerste volk wat olie maak uit steenkool. Ek het nou onlangs gelees ons is die volk met die meeste geregistreerde patente in die wêreld! Ons bou die eerste Rooivalk helikopter, ons bou wapens vir onsself, ons pak die Grensoorlog aan. Ons het ontsaglik baie om op trots te wees as Afrikaners.
In die tweede plek moet ons vir die toekomstige Afrikaner leer dat ons die inboorling van Afrika niks skuld nie. Absoluut niks. Om die waarheid te sê, hy is in skuld by ons. Dit het Jaap Marais ook alles vir ons opgeteken in die boek Die Era van Verwoerd.
Daar is ‘n vreeslike aanslag op ons. Ek is nie ‘n TV-kyker nie, maar ek hou sekere gebeurlikhede dop, en lees in die koerant daarvan.
Afrikaners kan nie meer SABCTV kyk nie. Maar gaan kyk hoe lyk die alternatief, wat toevallig deur dieselfde vyand in mediakringe opgedis word wat ons volk in die dekades na die dood van Verwoerd deur hul koerante en tydskryfte gebreinspoel het. KykNet se programme is gif vir die volk. Byna elke program promoveer verhoudings oor die kleurgrens en die Afrikaner word wysgemaak dat hy en die Kleurling eintlik maar een volk is, want daar is ‘n gedeelde taal betrokke.
Hoeveel jong Afrikaners is nog in die Afrikaanse kerke? Hulle is almal agter die sportmanne en die filmsterre aan na die Makro-kerke toe, waar dit gaan oor die individu, en hulle god eintlik hulle maatjie of handlanger is. Ek was nou onlangs by ‘n funksie waar ek nie kon glo wat ek hoor nie. Toe die “geestelike” wat die funksie open ‘n gebed moes doen, word God sommer as “jy en jou” aangespreek. Dis so ‘n ‘lekker’ godsdiens, ons gebruik hom net so nou en dan as ons hom nodig het. Dis nog ‘n faset van die aanslag op ons kultuur, wat saam met ons Godsdiens loop.
Destyds het oom Jaap ‘n onderhoud gehad waar hy gepraat het oor John Vorster, en daarin het hy uitgewys hoe die verval in moraliteit wat John Vorster gebring het, ook die kerk laat swaai het.
Het u opgelet hoe, vandat die film- en sportsterre hulself begin tatoeëer het, dit toegeneem het onder ons eie mense? Weereens omdat hulle nie die kennis het nie, loop hulle agter die sterre aan. Die neusringe, en oordoende oorringe is alles deel van ‘n heidense kultuur. Dit gaan saam met ‘n sekere godsdiens, en dit alles het hiernatoe oorgespoel. Selfs die wegbeweeg van familiename af, is deel van die aanslag op ons volk. Nou hoor mens die belaglikste name saam met ‘n Boere-van.
Al hierdie dinge wat ek noem is deel van die aanslag op die Afrikaner se selfrespek. Dit vervreem hom van sy geskiedenis en sy heldedom.
Tog is daar tekens van ‘n sekere groep Afrikaners wat vrae vra oor hierdie goed. Daar is ‘n duidelike hunkering na ‘n eie identiteit onder jong Afrikaners. Kyk hoeveel jongmanne groei deesdae baarde – dit is ‘n soeke na identiteit. Dit ‘n teruggryp na die heldedom van die Vryheidsoorloë!
30 Jaar terug het ons die Uniewinkels gehad, en toe het ons khaki-klere en safari-pakke gedra. Uniewinkels was onder beheer van Afrikaners. Toe het die Geldmag gekom met nuwe modes en dinge, en Uniewinkels uitgestoot. Kyk maar hoe ‘n groot groep manne is deesdae weer trots daarop om khaki te dra. Ek glo dit is ‘n teken van die jong Afrikaner se soeke na identiteit.
Oom Jaap het op ‘n stadium gesê ons moet soos die Hollanders en Duitsers maak, en in die kroeë liedjies begin saamsing wat die volksiel aangryp, en wat ‘n nasionalistiese gevoel opwek. Daar was toe van die mense wat oom Jaap snaaks aangekyk het, en gesê het: “Wat soek ‘n Afrikaner in ‘n kroeg”. Maar die feit van die saak is, hulle is daar, die jong mense op die platteland is daar.
En ons kan nie oordeel nie, hulle is die geslag wat mislei is. Natuurlik moet hy nie as hy 50 of 60 is nogsteeds in die kroeg sit nie, jy moet hom daar gaan uithaal. Hy is daar vir ‘n rede, hy is daar omdat dit deel van die valse kultuur geword het.
Gaan kyk na sosiale media, sowel as die hoofstroom media. Lees die kommentare van mense. Die deursnee Afrikaner is moedeloos en hopeloos, en het nie ‘n idee hoe hy hier gekom het nie. Want Mandela was dan nou so ‘n goeie mens gewees. En ons moet mekaar dan nou liefhê en so aan. Hiérdie mense is ryp vir ons boodskap.
Ek wil afsluit met hierdie laaste gedagte.
Ek het nou onlangs ‘n video raak geloop van ‘n jong Jaap Marais wat ‘n onderhoud met Assosiated Press gevoer het, net na die skeuring uit die NP uit in 1970.
Die onderhoudvoerder vra vir hom oor John Vorster en oor “One Man, One Vote”. Dan vra hy vir oom Jaap of dit nou regtig saak maak as daar drie Maori’s saam met die Springbokke speel. Waarop oom Jaap antwoord: “Maar uiteindelik is daar sewe, en later kom die hele span. Dan moet mens hulle in ‘n hotel onthaal, jy moet vir hulle ‘n onthaal reël waar daar gedans word en sosiaal verkeer word. Ons ken die storie.”
En toe sê oom Jaap ‘n interessante ding, in 1970. Hy sê: “‘One Man, One Vote’ will lead to the complete destruction of South African society.”
As jy nou ooit ‘n profetiese uitspraak wou gehad het, hier is hy. Dit het hy reeds in 1970 vir Assosiated Press gesê. Hier sit ons in 2022 vandag en ons ‘society’ is totaal vernietig.
In 1998 moes ek ‘n profiel artikel oor oom Jaap doen vir Die Afrikaner en het ek vir hom gaan kuier. Ek vra toe aan hom: “Die mense sê u is ‘n profeet, hoe doen u dit?”
En hy antwoord: “Ek is nie ‘n profeet nie en ek is nie iemand wat goed uit die lug uit gryp nie. Ek projekteer sekere gebeure en die optrede van sekere mense. Daarvoor moet mens die kennis hê.”
Hy gee toe vir my hierdie voorbeeld: “As jy weet wie ‘n kommunis is, wat hy doen en wat hy wil bereik, gaan jy hom raaksien in die samelewing. Dan gaan jy hom kan dophou en, omdat sy denke in ‘n sekere formaat geprogrameer is, sal jy maklik sy doen en late kan voorspel.”
Joe Slovo se vrou was die eerste president van die Landbank na 1994. Sy is ‘n kommunis. Oom Jaap het gesê sy gaan die Landbank vernietig, want sy gaan die kommunistiese beleid daar in bring. Waar is die Landbank vandag?
Volgens Oom Jaap se toerie van projeksie was dit maklik om haar mislukking by die Landbank te voorspel, want sy sou nie anders kon as om haar sosialistiese beginsels by ‘n kapitalistiese instelling af te froseer nie. Dit kan mos nie anders as om te lei na ‘n totale gemors nie. So het baie ander instellings onder ANC-beheer in duie gestort, want die twee stelle beginsels – dit wat onder die vorige bedeling toegepas is en dit wat onder ANC-bewind gevolg het, kom nie ooreen nie.
Dus, saam met die boodsap aan die volgende geslag wat die verantwoordelikehied het om ons volk se selfrespek te herwin, kom die eerste belangrike vereiste – jy moet die regte kennis hê om die regte besluite te kan maak.
Die laaste twee jaar met die Corona-debakel het ons gereeld aan beide kante van die spektrum gehoor dat mense sê: “Ek dink vir myself.” Ja, dis goed om vir jouself te dink. Maar daardie student wat op Tukkies sit en Politieke Wetenskap studeer, wie se kop vol kommunisme gepomp is, sê ook dat hy “vir homself” kan dink.
Max du Preez het ook vir ons gesê: “Ek het my eie koerant begin want ek wil nie in hierdie bedompige nasionalistiese omgewing wees nie. Ek dink vir myself…”
Die antwoord is nie om “vir jouself” te dink nie, want die resultaat hiervan hang af van die kant waarvandaan jy inligting gevoer is. Die antwoord is om krities te kan dink.
Enige natuurwetenskaplike sal vir jou kan sê jy moet krities kan dink as jy werklik resultate op navorsing wil kry. Met ander woorde, jy moet hierdie situasie kan hanteer van alle kante af en dan soek na die waarheid.
Kennis is mag en kennis verbeter ook jou vermoë om krities te kan dink. Dít is Jaap Marais se boodskap oor die toekoms van die Afrikaner.
Ons glo die stelsel gaan nog totaal in duie stort en daarmee saam sal baie slagoffers gelewer word. Diegene wat dit oorleef, sal egter weer die ekonomie moet opbou. Ons het in die verlede al vernietigde ekonomieë opgebou. Ons is ‘n hardwerkende volk.
Maar ons moet die kennis hê om die leiding te kan neem. Jy moet weet wat die beginsels van nasionalisme is en jy moet dit kan toepas. Jy moet weet waarom kommunisme en liberalisme voor ons oë misluk. Dán kan jy optree as leier in die toekoms vir die Afrikanervolk. Dán kan jy sê Jaap Marais het gesê ons moet dit so en so doen, nie omdat hy ‘n profeet was nie, maar omdat hy die kennis en insig gehad het.
Dis ‘n moeilike, eensame en harde pad om daardie kennis te bekom. Moenie dink jy gaan die kennis kry terwyl jy Hollywood films sit en kyk nie. Jy moet lees en jou bronne reg kry. Jy moet vergelykings kan tref, jy moet jou Bybel, dié Bybel, baie goed ken, sodat jy jou beginsels ook daarvolgens kan toets.
Volgens die beginsels van Christelike Afrikaner-Nasionalisme sal die volgende geslag Afrikaners die voorbeeld van Jaap Marais moet volg en ons volk se selfrespek hersel, sodat hulle gereed sal wees om weer die grense van ons land te trek én as diensknegte van God in daar die land te leef, ter wille van die geslagte wat nog gebore moet word.